Ondernemingen trekken steeds vaker weg uit de kern van gemeenten. Toch biedt een doordachte verweving van wonen en werken een pak kansen en oplossingen. Lokale besturen, ondernemers en burgers kunnen daarvoor een beroep doen op de expertise van de verweefcoach.
De verweefcoach weeft web van wonen en werken
Wonen en werken. Het zou hand in hand moeten gaan. Wie zou nu niet even te voet of gauw op de fiets naar het werk willen gaan? Toch zijn wonen en werken in de loop der jaren steeds verder uit mekaar gegroeid. Bedrijven groeiden en zorgden voor overlast waartegen buurtbewoners zich dan weer organiseerden, en zo trokken die bedrijven naar terreinen buiten de kern. Maar ook die raken nu vol. Welke bedrijven kunnen dan opnieuw een plaats vinden in het gemeente- of stadscentrum en welke best niet? Aan de verweefcoach om die overgang zo naadloos mogelijk te maken.
Bedrijventerreinen – een boegbeeld van intercommunale Leiedal – zijn erg gegeerd. Ze raken heel snel ingevuld, maar worden zo ook erg schaars. De ruimte om te ondernemen raakt op, veel nieuwe terreinen aansnijden zit er niet meer in. Het is dus belangrijk dat we de plaatsen vrijhouden voor bedrijven die moeilijk of helemaal niet te plaatsen zijn in een kern, en dat we in één beweging de oefening maken welke bedrijven dan wél hun plekje kunnen vinden in het centrum van een stad of gemeente. Verweven, heet dat: de bedrijven zo laten opgaan in hun centrumomgeving dat er een symbiose ontstaat tussen bedrijf en buurt. Het is een evenwichtsoefening tussen wonen en werken waar ondernemers en buurtbewoners allebei hun voordeel uit halen.
Een kern van bedrijvigheid
Allebei hun voordeel? Jazeker, want bedrijven vinden de broodnodige ruimte om aan de slag te gaan en door hun komst blijft een kern levendig. Ze zorgen voor werk er beweegt van alles. Verlaten sites krijgen een frisse make-over en ook de mobiliteit gaat erop vooruit: minder woon-werkverkeer en dus minder files, maar ook mensen die minder mobiel zijn (omdat ze het fysiek of financieel wat moeilijker hebben) staan sneller en vlotter op het werk. Alleen maar voordelen, en daarom willen de overheden verweving nu gaan stimuleren in plaats van functies zoals vanouds sterk te scheiden.
Maar wat is er dan veranderd? De bedrijven trokken jaren geleden juist weg uit de kern door de dure grondprijzen, de overlast in de buurt, de complexe regelgeving (brandveiligheid, milieunormen, bodemsanering…) en omdat er een draagvlak ontbrak in de gemeente en/of de buurt. Dat is vandaag niet anders dan pakweg tien jaar geleden, en net dat maakt het (her)verweven van bedrijven in de kern niet evident. Technologisch is er wel beterschap en er is minder milieuoverlast, maar het vergt tijd, energie en vertrouwen om bedrijven, bewoners en lokale besturen rond de tafel te krijgen en samen na te denken en te investeren. Hierin ligt de taak van de verweefcoach. Hij speelt een preventieve, proactieve rol, maar kan ook remediërend optreden. Zo kan de bestaande verweving minstens behouden blijven of zelfs versterkt worden. Hij zoekt naar vormen van goed nabuurschap tussen al gevestigde bedrijven of als een site opnieuw in gebruik wordt genomen. Zowel bedrijven, gemeenten als burgers kunnen gratis een beroep op hem doen.
Voor jou: ondernemer
Op zoek naar een nieuwe locatie voor je bedrijf? Dan toetst de verweefcoach samen met jou af of je activiteit matcht met de buurt op vlak van mobiliteit, sociale kenmerken, leefmilieu en ruimtelijke invulling en hij doet concrete verbetervoorstellen. Hij is ook je aanspreekpunt als je wilt uitbreiden. Als er problemen zijn in de buurt, kan hij de partijen samenbrengen om tot een oplossing te komen. Hij kan bijvoorbeeld een buurtoverleg inplannen of je begeleiden in het ontwerpproces van je uitbreiding om te zien wat er haalbaar en mogelijk is.
Voor jou: gemeente
Liggen er in jouw gemeente verlaten bedrijfssites te verkommeren? Of komen er binnenkort leeg te staan? Dan kan de verweefcoach je begeleiden in een visievorming voor de ontwikkeling ervan. Hij kan samen met de gemeente ook proactief een oefening maken om te zien welke bedrijventerreinen in de kern actief zijn, uitdoven of leegstaan. Bij leegstand kan al eens nagedacht worden over welke activiteiten er wenselijk zouden zijn.
Het gemeenteloket krijgt vaak vragen van bedrijven die graag willen verhuizen of uitbreiden. Ook hier kan de verweefcoach helpen om de mogelijke sites in kaart te brengen. Bij overlast in de buurt kan hij verzoenend optreden tussen bedrijf en bewoners.
De verweefcoach werkt samen met de gemeentes aan een regionaal instrument: een verweeftoets die in de toekomst als leidraad kan dienen om lokale verweefcases aan te pakken.
Voor jou: buurtbewoner
Je zult als bewoner in de buurt van een bedrijf maar met overlast kampen. Ook dan kun je met je vragen rechtstreeks terecht bij de verweefcoach. Hij brengt de partijen bij mekaar en gaat samen met hen op zoek naar een oplossing.
Kameleon kleurt verder
De oproep verweefcoaching is een subidieproject uitgeschreven door VLAIO en loopt van 2020 tot 2023. In Vlaanderen zijn dankzij de subsidie momenteel vier verweefcoaches aan de slag. De basis voor de werking van de verweefcoach werd gelegd tijdens het onderzoek Kameleon. Intercommunale Leiedal werkte binnen dit project twee sporen uit om het ondernemingsvriendelijk beleid van gemeenten meer slagkracht te geven.
