Van regiovisie naar interbestuurlijke samenwerking

Contrei, de “Ruimtelijke visie voor de regio van Leie en Schelde” schetst een duurzaam toekomstbeeld voor de regio van Leie en Schelde als antwoord op belangrijke lokale en regionale uitdagingen zoals het watersysteem, klimaat en energie, een geïntegreerde aanpak van mobiliteit en ruimtelijke ontwikkelingen, ruimtelijk rendement, versterken van de open ruimte...

De regiovisie omvat een strategisch kader voor ruimtelijke ontwikkelingen, gebaseerd op drie krachtlijnen:

1. Kwalitatief ontwikkelen van het blauw-groene netwerk

2. Versterken van kernen en stedelijk netwerk

3. Activeren van productieve landschappen

Door die drie krachtlijnen geïntegreerd aan te pakken, krijgen de klimaatuitdagingen een regionaal antwoord. 

Een gezamenlijke toekomstagenda

De “Ruimtelijke visie voor regio van Leie en Schelde”, later vertaald naar een ruimer publiek onder de noemer “Contrei, samenwerken aan een regio in transitie”, is een tastbaar resultaat van de interbestuurlijke regiowerking in Zuid-West-Vlaanderen van de afgelopen jaren. Vanuit dit proces is bij de Vlaamse en lokale partners de behoefte ontstaan om op een meer structurele en geïntegreerde manier samen te werken in de regio, om de ambities van en voor deze regio ook daadwerkelijk samen uit te voeren. De Vlaamse Regering, de deputatie van de Provincie West-Vlaanderen en de raad van bestuur van intercommunale Leiedal formaliseerden deze samenwerking in 2019 met de “Interbestuurlijke samenwerkingsovereenkomst over de gezamenlijke en geïntegreerde realisatie van regionale acties in Zuid-West-Vlaanderen”.  De samenwerkingsovereenkomst heeft een vierledige doelstelling en legt volgende afspraken vast:

  • De Ruimtelijke visie voor regio van Leie en Schelde vormt het verbindend en verbeeldend kader voor de verdere samenwerking.
  • Aan de hand van een realisatiegerichte aanpak wordt geïntegreerd en gezamenlijk uitvoering gegeven aan regionale acties.
  • De werking van het interbestuurlijk overleg Zuid-West-Vlaanderen wordt bestendigd en verder uitgebouwd.
  • Het ruimtebeslag, infrastructuur en vervoer in de regio wordt periodiek gemonitord en geëvalueerd.

Negen prioritaire regionale acties

Bij de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst engageerden de partners zich om de regionale uitdagingen aan te pakken door een doorstart te geven aan 8 regionale acties. Daarbij wordt rekening gehouden met de grote meerwaarde voor de regio, het belang voor de verschillende Vlaamse en lokale partners, de noodzaak tot geïntegreerde aanpak en samenwerking, de aandacht voor vernieuwende thema’s en de focus op realisatiegerichtheid. Intussen is daar een regionale actie aan toegevoegd: de bouwshift.

De regionale acties met doorstart kennen elk een eigen voortgang en een afzonderlijke proces- en beslissingsstructuur. Deze acties worden op het interbestuurlijke overleg Zuid-West-Vlaanderen beleidsmatig (onderling) afgestemd en afgetoetst. Op die manier wordt ook de constante wisselwerking tussen de acties bewaakt. Zo komt bijvoorbeeld de herstructurering van watergebonden bedrijvigheid ook aan bod in het complex project kanaal Bossuit-Kortrijk, is het meervoudige gebruik van de open ruimte (activeren productieve landschappen) te bekijken in de Leievallei, is de regionale strategie kleinhandel verbonden met de keuzes vanuit de vervoerregiowerking en de geïntegreerde aanpak van basisbereikbaarheid…

Het doel en de opzet van de verschillende acties met doorstart worden hieronder bondig beschreven in de projectfiches. De projectfiches geven de stand van zaken weer en worden zesmaandelijks aangepast in functie van het interbestuurlijke overleg. 

Het partnerschap

De samenwerkingsovereenkomst is op Vlaams niveau ondertekend door de betrokken ministers van de Vlaamse regering die de verschillende departementen mandateren voor de uitvoering van de overeenkomst (de departementen Omgeving, Mobiliteit en Openbare Werken, Landbouw en Visserij en het Agentschap voor Natuur en Bos). Op provinciaal niveau ondertekenden de deputatie van de Provincie West-Vlaanderen en de intercommunale Leiedal namens en in samenspraak met de betrokken 13 steden en gemeenten. Bovengenoemde partners engageren zich met deze samenwerkingsovereenkomst om de regionale uitdagingen in Zuid-West-Vlaanderen realisatiegericht, gezamenlijk en geïntegreerd aan te pakken vanuit een gelijkwaardige samenwerking. Ook andere partners en instanties spelen uiteraard een rol in de gebiedsgerichte werking en bij de uitwerking van de regionale acties.

De interbestuurlijke samenwerking wordt politiek aangestuurd door het interbestuurlijke overleg Zuid-West-Vlaanderen (IBO). Het IBO dient om alle bovenlokale en lokale partners te betrekken bij de uitvoering van de regionale acties met doorstart en om andere regionale thema’s en projecten waarvoor interbestuurlijke voorbereiding en afstemming een meerwaarde kan vormen, te behandelen. Hierbij waakt het IBO over de geïntegreerde aanpak, de onderlinge wisselwerking tussen de acties en de verankering binnen de ruimtelijke krachtlijnen van de regiovisie. Op die manier wordt de besluitvorming voor elke actie met doorstart interbestuurlijk voorbereid. De beslissingen worden dus niet genomen door het IBO, maar wel binnen de procesorganisatie van de acties zelf en door de bevoegde bestuursorganen. In functie van een optimale regionale afstemming wordt ook de recent opgerichte vervoerregioraad Kortrijk geïntegreerd in de werking van het interbestuurlijke overleg Zuid-West-Vlaanderen.