Ons leefmilieu is ons kostbaarste bezit. Toch staat het onder steeds meer druk. Niet alleen (lokale) overheden kunnen hier een antwoord op bieden. Minstens even nuttig zijn initiatieven die burgers, verenigingen en/of bedrijven nemen om de klimaatverandering tegen te gaan of om onze leefomgeving weerbaarder te maken tegen de gevolgen ervan. Enter: het klimaatfonds. Om lokale klimaatprojecten zo veel mogelijk aan te moedigen, hielden Intercommunale Leiedal, elf lokale besturen en Streekfonds West-Vlaanderen vandaag het klimaatfonds Leiedal boven het doopvont.
“Het klimaatfonds is eigenlijk een idee van de gemeente Zwevegem”, begint Leiedalvoorzitter Wout Maddens. “Op vraag van de gemeente hebben wij in 2021 al een eerste verkennende onderzoek gevoerd naar de uitbouw van een lokaal klimaatfonds aldaar. Burgers en bedrijven moesten kunnen participeren aan klimaatprojecten met maatschappelijk belang, ondersteund door het lokale bestuur. Uit dat onderzoek bleek dat een klimaatfonds op regionale schaal meer slaagkans had, en met die aanbeveling ging Leiedal aan de slag.”
Mens, milieu, middelen
Het klimaatfonds Leiedal werd uiteindelijk een gezamenlijk initiatief van de intercommunale, de gemeenten Anzegem, Avelgem, Deerlijk, Kuurne, Lendelede, Wevelgem, Zwevegem en de steden Harelbeke, Kortrijk, Menen en Waregem. Allemaal engageren ze zich om jaarlijks € 0,50 per inwoner in het klimaatfonds te storten. Het fonds werd mede mogelijk gemaakt met de steun van het Streekfonds West-Vlaanderen en de Koning Boudewijnstichting. “Ik geloofde van meet af aan in het klimaatfonds en zag het als een grote stap in de goeie richting,” zegt burgemeester van Zwevegem Marc Doutreluingne, “maar het mocht misschien allemaal nog net iets ambitieuzer. Meer klimaatactie vraagt meer inzet en vooral ook meer centen. Het klimaatfonds is in ieder geval een oproep aan elke burger en elk bedrijf om zijn of haar klimaatverantwoordelijkheid te nemen. Een incentive voor iedereen.”
Dubbelgespierde actie
Het klimaatfonds valt eigenlijk in twee subfondsen op te delen: het lokale en het bovenlokale klimaatfonds. Het doel van dat eerste is lokale initiatieven met een klimaatimpact te ondersteunen. Die initiatieven kunnen door burgers, verenigingen of andere non-profitorganisaties worden genomen, maar ook door bedrijven, zolang de maatschappelijke meerwaarde van elk project maar duidelijk is. Elke deelnemende stad of gemeente heeft een eigen lokaal klimaatfonds, waarin 75% van hun jaarlijkse bijdrage terechtkomt. Dat lokale fonds financiert initiatieven van burgers, scholen, verenigingen of organisaties voor 50%. De andere helft wordt opgehaald via een crowdfundingplatform dat door het Streekfonds wordt beheerd. Initiatieven van bedrijven worden voor 25% gefinancierd door het lokale klimaatfonds en 25% via crowdfunding. De overige 50% brengt het bedrijf zelf in.
“Het bovenlokale klimaatfonds is er dan weer voor klimaatacties over de gemeentegrenzen heen”, vult Wout Maddens aan. “In dit fonds kunnen enkel lokale besturen of Leiedal projecten initiëren. Die kunnen zowel intergemeentelijk als regionaal zijn. 25% van de jaarlijkse bijdrage van de steden en gemeenten komt in dat bovenlokale fonds terecht, en ook Leiedal draagt er een financieel steentje in bij.”
Gunstig klimaat voor inzet met impact
Vanaf januari 2023 gaat het klimaatfonds officieel van start en zal iedereen projecten kunnen indienen. Dat kan via www.klimaatfondsleiedal.be. Daar kun je ook alle vereisten en voorwaarden nalezen. “We vinden het belangrijk om alle vormen van maatschappelijk engagement te ondersteunen en te versterken”, zegt Jan Despiegelaere, algemeen coördinator van het Streekfonds West-Vlaanderen. “Of het nu om particulieren, verenigingen, bedrijven of lokale besturen gaat - elke vorm van engagement verdient het om zo goed mogelijk vorm te kunnen krijgen. De grote verbintenis van lokale besturen en Leiedal om volop te investeren in klimaatvriendelijke initiatieven kunnen we alleen maar toejuichen. De klimaatproblematiek is immers nauw verstrengeld met maatschappelijke thema’s als armoede, mobiliteit, leefbaarheid, onderwijs, etc. We zijn blij hieraan bij te dragen door ons brede netwerk in te zetten en onze expertise op het vlak van fondsenwerving en financiering van participatieve projecten en initiatieven.”
“In Wevelgem is het zo dat, als Natuurpunt of een andere vergelijkbare organisatie gronden aankoopt, de gemeente een subsidie voorziet om die gronden als natuurgebied in te richten,” maakt Jan Seynhaeve, burgemeester van Wevelgem, het concreet. “Een eerste project van ruim 12 hectare werd al door Natuurpunt gerealiseerd, en er volgen zeker nog dossiers. Uiteindelijk hopen we zo in deze legislatuur alleen al 31 hectare natuur- en bosgebied te realiseren. Tegelijk zetten we met de gemeente sterk in op ontharding, logisch dus dat we ook heel enthousiast op de kar van het klimaatfonds zijn gesprongen.”
Frisse oproep tegen opwarming
Heb je zelf een klein, groot, wild of minder wild, maar vooral inspirerend idee dat een positieve impact heeft op het klimaat en onze leefomgeving? Of heb je zelf geen project maar wil je het klimaatfonds financieel ondersteunen? Surf dan zeker eens naar www.klimaatfondsleiedal.be. Daar kan iedereen een projectvoorstel indienen en vind je alle vereisten en voorwaarden netjes terug. Of mail voor meer info naar klimaatfonds@leiedal.be.